Evet, doğru okudunuz “Stres sizi sosyalleştirir” nasıl mı? Gelin bakalım.
Oksitosin denilen maddeyi beyinde salgılanan bir hormon olarak düşünün fakat hormon değil, nörotransmitter. Oksitosin in işlevlerine bakalım. Oksitosin, beynimizin sosyal içgüdülerini ayarlar, sizi yakın ilişkiler kurmanızı sağlayacak davranışlarda bulunmaya sevk eder. Oksitosin, arkadaşlarınız ve ailenizle yani çevrenizle fiziksel temas kurmanızı ve güçlendirmenizi sağlar. Oksitosin, empati yeteneğinizi arttırır ve değer verdiğiniz insanlara yardım etmenizi, onları desteklemenizi sağlar. Hatta insanlar dışarıdan oksitosin alarak daha şefkatli ve daha ilgili olmaya çalışıyorlar. Konumuza gelecek olursak, oksitosin bir stres nörotransmitteridir. Hipofiz beziniz oksitosin i strese tepki olarak salgılar. Kalbinizin hızlanmasına sebep olan adrenalin hormonu kadar, stres tepkinizin bir parçasıdır. Oksitosin strese tepki olarak salgılandığı zaman, sizi çevrenizden destek aramaya iter, strese verdiğiniz biyolojik tepki sizi hissettiklerinizi saklamak yerine çevrenize veya tanımadıklarınıza söylemeye yönlendirir. Hayat sizi zorladığında, stres tepkiniz size değer veren insanlarla çevrili olmak ister.
Peki Stresin ve oksitosin’in bu bağlantısını bilmek bizi nasıl daha sağlıklı yapacak?
Oksitosin sadece beyninizi etkilemez, vücudunuzu da etkiler. Vücudun ana görevlerinden biri “kardiyovasküler” sisteminizi stresin etkilerinden korumaktır. Yani doğal bir antinflamatuar(iltihap sökücü) görevi görüyor oksitosin. Aynı zamanda stres altındayken damarlarınızın gevşemesini de sağlar. Asıl önemli kısma gelelim, kalp üzerindeki etkisi. Kalbinize ulaşan oksitosin, kalp hücrelerinin yenilenmesinde ve stres sebepli hasarların onarılmasına yardımcı oluyor. Yani kalbimizi güçlendiriyor. En iyi tarafı ise oksitosinin bütün bu fiziksel faydalarının, sosyal ilişkiler ve sosyal destek ile geliştirilmiş olması. Stres altındaki insanlara ulaştığınızda, yardım istemek veya yardım etmek için de olsa oksitosin salgılanıyor ve stres daha sağlıklı hale geliyor. Stresten daha kolay kurtuluyorsunuz. Stres tepkiniz içinde stres direnci mekanizması bulunması ve bu mekanizmanın insan ilişkileri içinde olması gerçekten inanılmaz.
Bu çalışma da hayatınızı kurtarabilir!
Çalışma Amerika’da yaşları 34 ile 93 arasında değişen 1.000 yetişkin üzerinde gerçekleştirildi. Sordukları ilk soru “Geçen yıl ne kadar strese maruz kaldınız?” Sordukları ikinci soru ise; “Arkadaşlarınıza, komşularınıza, etrafınızdaki insanlara yardım ederek ne kadar vakit harcadınız?” Araştırmacılar sonraki beş yıl içinde kimler ölmüş diye genel ölüm kayıtlarını incelediler. Her büyük çaplı stres deneyimi (ekonomik zorluklar, ailevi problemler vs) Ölüm riskini %30 arttırır. Ama, bu herkes için geçerli değil. Başkalarıyla ilgilenerek vakit geçiren insanların, ölüm oranlarında stres sebepli hiçbir artış gözlenmedi. Umursamak direnç kazandırır. Bir kez daha gördüğümüz üzere stresin sağlığınız üzerindeki zararlı etkileri asla kaçınılmaz değil fakat nasıl düşündüğünüz ve nasıl davrandığınız, strese olan tecrübelerinizi değiştirerek hayatınızı kurtarabilir. Stresi tepkilerinizi yardımcı olarak görmeye seçtiğinde cesaretin biyolojisini kazanırsınız. Stres altındaki insanlarla etkileşime geçip ilgilenmeyi seçtiğinizde direnç yaratırsınız.
Normalde hayatınız fazla stresli olsun istemezsiniz değil mi?
Ama bilim strese karşı minnettarlık duymanızı sağlamalı. Stres kalplerinize ulaşma imkanı sağlıyor, zevki ve başkalarına bağlanmanın anlamını hisseden kalbe. Strese karşı farklı bir bakış açısı kazandığında sadece stresle başa çıkmış sayılmaz aynı zamanda gerçek duruşunuzu da sergilersiniz. Hayatın zorluklarıyla başa çıkmada kendinize nasıl güvendiğinizi, hem kendinize hem de çevrenize yansıtmış olursunuz. En önemlisi de bu zorluklara tek başınıza göğüs germek zorunda olmadığınızı hatırlarsınız.
Kazanmanın anahtarı, stres altındaki duruşunuzdur.
Paul Brown
Kaynak: How to make stress your friend | Kelly McGonigal
